پروتاکتینیم
تاریخچه
این عنصر
رادیو اکتیو به سال 1917 توسط هان و لیزه مایتنر و به طور جداگانه
در سال 1918 توسط سادی و کرنستون کشف شد. این عنصر را سرچشمه آکتینیم میدانند که توسط نشر ذره آلفا تولید
میشود. ابتدا به
پیشنهاد اسفتن مایر و به افتخار مایتنر قرار بود نام آن «لیزونیوم» یا
«لیزوتونیوم» نامیده شود.
ریشه نام
پروتاکتینیم یعنی نخستین اکتینیم (نام یونانی PROTOS به معنی اصلی، نخستین است)
جامد بلوری با جلای نقره ای، عنصری رادیواکتیو با عدد اتمی 91 عضو
سری اکتینید. جرم اتمی 231.0359 ظرفیتها 4 و 5 دارای سیزده ایزتوپ ناپایدار است
که دوتای آن به طور طبیعی یافت میشوند. سخت و
سفید است، نقطه ذوب نزدیک 1600 درجه. برای مقاصد تجاری بسیار کمیاب است با هالوژنها ترکیبهای مختلفی
میدهد.
ماده
رادیواکتیو به شدت سمی است.
طرز تهیه
پروتاکتینیم در همه کانیهای اورانیوم یافت میشود، حدود 340 میلی
گرم از یک تن استخراج میشود.
پروتاکتینیم ممکن است با تابش توریم -230 ایجاد شود. تصفیه و جداسازی آن به کمک تبادلگر یونی و روشهای استخراج حلال
انجام میگیرد. ایزتوپ طویل العمر آن پروتاکتینیم -231 با تابش آلفا تباهی میباد
و دارای نیم عمری در حدود 33،000 سال است. پروتاکتینیم ممکن است به صورت فلویورید پروتاکتینیم دی پتاسیم یا
اکسید پروتاکتینیم ته نشین شود. این فلز را میتوان به کمک احیا ی PAF 4 با باریم یا با
گرما دادن PAF 4 در خلا تهیه
کرد.